Γλύφα,
© ΕΦΑ Φωκίδας, ΥΠ.ΠΟ.Α

Σε στρατηγική θέση πάνω από τον σημερινό οικισμό Γλυφάδα ή Γλύφα (απέναντι από το νησάκι Τριζόνια), στον λόφο Παλαιόκαστρο, εντοπίζεται αρχαία οχύρωση χρονολογούμενη στα τέλη του 4ου –αρχές 3ου π.Χ. αιώνα. Πρόκειται για την ακρόπολη μιας αταύτιστης πόλης της Δυτικής ή Εσπερίας Λοκρίδας. 

Η επιβλητική οχύρωση από ντόπιο φαιό λίθο αποτελείται από δύο περιβόλους, ενώ σε ορισμένα απόκρηµνα και  απροσπέλαστα σηµεία του λόφου οι βράχοι παρέχουν φυσική οχύρωση. Ο εξωτερικός περίβολος περικλείει έκταση με πλάτος 170 και μήκος 300μ. και η τοιχοποιία του είναι εντυπωσιακή, αν και σε ορισμένα σημεία είναι άτεχνη. Στη βόρεια κυρίως πλευρά του διατηρούνται τα θεμέλια μεγάλων ορθογώνιων πύργων. Ανάμεσα στους δύο περιβόλους σε φυσικά άνδηρα υπάρχουν πολλά λείψανα οικοδομημάτων, μερικά από τα οποία πρέπει να ανήκουν σε εγκαταστάσεις με δημόσιο  ή θρησκευτικό χαρακτήρα.
Η εσωτερική οχύρωση, η οποία περιβάλλει έκταση με μήκος 100μ. και πλάτος 55μ. περίπου, έχει  σχήμα πολύγωνου. Η τοιχοδομία του εσωτερικού περιβόλου είναι κυρίως ψευδοϊσοδομική με τραπεζιόσχημους λίθους και σε άλλα σημεία πολυγωνική, διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση. Από τους οχτώ ημικυκλικούς πύργους με τους οποίους ενισχύεται, ξεχωρίζουν οι δύο πύργοι που βρίσκονται στα ανατολικά και προστατεύον την πύλη που αποτελούσε την κύρια είσοδο της ακρόπολης.
Στο εσωτερικό της ακρόπολης της Γλύφας διατηρούνται λείψανα οικοδομημάτων και ανάμεσα τους ξεχωρίζει μια μεγάλων διαστάσεων κτιστή δεξαμενή. 
Έξω από την οχύρωση, στην πλαγιά του λόφου κυρίως πάνω από τον σύγχρονο οικισμό της Γλύφας, διαμορφώνονται με μεγάλα αναλήμματα πολυγωνικής τοιχοδομίας άνδηρα στα οποία εκτείνεται ο αρχαίος οικισμός. Η ανασκαφική έρευνα σε ένα από αυτά άνδηρα στους ΒΑ πρόποδες του λόφου, έφερε στο φως οικιστικά κατάλοιπα που ανήκαν σε  μια οικία των ελληνιστικών χρόνων.
Στην περιοχή του αυχένα που συνδέει το λόφο Παλαιόκαστρο με την σύγχρονη εθνική οδό Ναυπάκτου – Ιτέας, έχει εντοπιστεί η νεκρόπολη και σήμερα είναι ορατά λείψανα τάφων. 
Σύµφωνα µε µια επιγραφή που εντοπίστηκε παλαιότερα στη Γλυφάδα, στην περιοχή λατρεύονταν η θεά Βασιλεία της οποίας η λατρεία τεκμηριώνεται και σε άλλες πόλεις της αρχαίας Δυτικής Λοκρίδας, όπως η Τολοφώνα (Άγιοι Πάντες) και ο Φύσκος (Μαλανδρίνο).